Een landgoed bestaat van oudsher uit elementen als bos, natuurgebieden, lanen, parken, landbouwgronden en gebouwen. Deze vervullen met elkaar functies als landbouw, bosbouw, natuurbehoud, waterberging, wonen, recreatie en cultuurhistorie.
Ook landgoed Baasdam is in deze zin multifunctioneel en streeft ernaar de elementen langdurig in stand te houden. De maatschappelijke en economische veranderingen dwingen ons creatief en flexibel de functies te integreren.
Hiernaast vindt u een landkaart van het landgoed.
Pas in 1907 werd begonnen met het ontginnen van de tot het erve behorende heidevelden. Met 6 ossen werd de grond omgeploegd, waar nu gemende bossen, beuken- en eikenbossen staan.
Diverse Nederlandse instanties, zoals de Federatie Particulier Grondbezit en de Bosgroep Salland-Twente ondersteunen ons in het onderhoud van het bos.
Ongeveer de helft van het landgoed bestaat uit weilanden en akkerland. Voorheen waren dit de nattere gedeelten in de heidevelden. Jarenlang werd het merendeel van de weilanden door een pachter jarenlang bewerkt. Onlangs is een groot deel hiervan omgevormd naar een retentie- en natuurgebied.
Het landgoed zet zich in voor natuurbehoud en -ontwikkeling door de weides minder intensief door koeien te laten begrazen, ruimte te gegeven aan natuurlijk grasland. Tevens wordt op de es sinds een paar jaar weer winterrogge verbouwd, wat een typisch Twents beeld geeft.
Op het landgoed stromen diverse meanderende beken, houtwal-beken en zijn er, verspreid over het landgoed diverse kikkerpoelen aangelegd.
In 2002 is op het oostelijk deel van het landgoed in samenwerking met het Waterschap Regge en Dinkel een Retentie- en Natuurgebied aangelegd van ongeveer 6 ha, waardoor de Baasdammerbeek opnieuw meandert. Kortstondige waterberging (om wateroverlast meer benedenstrooms te beperken en het grondwaterpeil te stabliseren) wordt hier gecombineerd met natuurontwikkeling.
Op cultuurhistorisch gebied investeert het landgoed in het behoud en herstel van de typische landschappelijke kenmerken die horen bij een parklandschap ingericht door de architect Pieter Wattez. De verre zichtlijnen, de doorkijkjes, de ronde vormen en de exotische bomengroepen zijn kenmerkend. Bij de inrichting is duidelijk gebruik gemaakt van hoger en lager gelegen delen, waarbij opde hogere bomen werden aangeplant en de lagere delen als weidegrond werden behouden. Zie hiernaast de topografiasche kaart van 1901, vlak voor de ontginning van het gebied.
In het bestaande bos zijn begin jaren 40 gedeeltes weggekapt en is de parkinrichting verder doorgezet. In de oorlogsjaren is tevens de huidige vijver gegraven. De foto’s hieronder uit de jaren 40 en 50 geven een beeld van hoe het er vroeger uit heeft gezien. Het landgoed heeft onlangs een onderzoek door SB4, te Wageningen uit laten voeren om de cultuurhistorische waarden vast te leggen. Ook is een plan ontwikkeld om deze aspecten terug te brengen, te versterken in het gebied en in het huidige landgoed te integreren….
In de jaren 70 werden verschillende beken in de buurt direct afgewaterd op het kanaal Almelo Nordhorn om wateroverlast in de benedenlopen te voorkomen. Door deze versnelde afvoer ontstonden echter nieuwe problemen zoals verdroging met weer als gevolg schade voor zowel de natuur als de landbouw. Het werd daarom van belang om zoveel mogelijk schoon water in het gebied zelf vast te houden. Het Waterschap Regge & Dinkel richtte zich vooral na de wateroverlast van 1995 op het herstel van de oude beeksystemen door waterbergingsgebieden (ook wel retentiegebieden genoemd) aan te leggen.
Om het open weidegebied zich te laten ontwikkelen naar een natuurgebied is voor een belangrijk gedeelte de rijke bovenlaag weggehaald. De vrijgekomen schrale bodem bevat veel oude zaden die tot ontkieming komen waardoor een afwisselende begroeiing ontstaat.
Het gebied maakt deel uit van het Landschapspark ontworpen door Pieter Wattez. De noodzakelijke aanpassingen voor de waterberging, zoals de kades van de waterbergingscompartimenten, zijn zacht glooiend aangelegd, om de cultuurhistorische waarde zoveel mogelijk te behouden.
